ޢާންމު މަޢުލޫމާތު

ޢަރަފާތް ދުވަހުގެ މާތްކަން މިއީ ޝޭޚް ޢަބްދުއްރައްޒާޤް އިބްނު ޢަބްދުލް މުޙްސިން އަލް ބަދްރު -حفظه الله- މިނާގައި ހުންނަ މަސްޖިދުލް ޚައިފް ގައި ދެއްވާފައިވާ ދަރުހެއްގެ ޚުލާޞާއެކެވެ. ޢަރަފާތްދުވަހުގެ މަތިވެރިކަން ކޮންމެ މުސްލިމަކުވެސް ދެނެގަންނަން ޖެހެއެވެ. އަދި ޚާއްޞަކޮށް ޢަރަފާތުގައި އެދުވަހު ހުންނަމީހާއަށް މި ދުވަހުގެ މާތްކަން އެނގިފައި އޮތުން ވަރަށް މުހިންމެވެ. ޢަރަފާތް ދުވަހުގެ މަތިވެރިކަމާއި ޘަވާބަކީ ހަމައެކަނި ޢަރަފާތުގައި އެ ދުވަހު ހުންނަ މީހާއަށް އެކަނި ޚާއްޞަ ކުރެވިފައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ އެދުވަހު ޢަރަފާތުގައި ހުރުމުގެ ތައުފީޤު ނުލިބުނު މީހާއަށް އެ ދުވަހުގައި ރޯދަހިފުމަކީ ސުންނަތް ވެގެންވާ އަޅުކަމެއް ކަމުގައި ﷲ ތަޢާލާ ވަނީ ލައްވާފައެވެ. އެއީ ޙަދީޘްފުޅުގައި ވާ ފަދައިންނެވެ. ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވާ ޙަދީޘްފުޅެއްގެ މާނައިގައިވެއެވެ. “ޢަރަފާތު ދުވަހު ރޯދަހިފުމަކީ، އިސްވެ ދިޔަ އަހަރާއި ކުރިއަށް އޮތް އަހަރުގެ (ކުދި) ފާފަތައް ފުއްސަވައިދެއްވުމުގެ ސަބަބެއްކަމުގައި ވެގެން ދިޔުމަށް ތިމަންނަބިއްޔާ، ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން އުންމީދުކުރައްވަމެވެ.” އަދި އަރަފާތް ދުވަހުގެ ރޯދައަކީ މުޅި އަހަރު ތެރޭގައި ހިފޭ އެންމެ ސުންނަތްކަން ގަދަވެގެންވާ ރޯދައެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އެދުވަހު ޢަރަފާތުގައި ހުންނަ މީހާއަށް އެދުވަހު ރޯދަ ހިފުމަކީ ސުންނަތްވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ، ޙައްޖުވެރިޔާ އެ ދުވަހު ރޯދަ ހިފުމަކީ، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ސުންނަތުން ޘާބިތުވާ ކަމެއް ކަމުގައި ނުވާތީއެވެ. މިކަން އެނގިގެން ދަނީ، ޙައްޖަތުލް ވަދާޢުގައި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ހުންނެވީ ރޯދައަށްތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ޞަހާބީ ބޭކަލުންގެ މެދުގައި ސުވާލު އުފެދުމުން، އަންހެން ޞަޙާބީއްޔާ އެއް ކަމުގައިވާ އުންމުލް ފަޟްލު رضي الله عنها އެކަން ޔަޤީން ކުރެއްވުމަށްޓަކައި، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ކަންވާރެއްގައި ކިރުފޮދު އެރުވުމުންނެވެ. އެހިނދު އެކަލޭގެފާނު އެ ކިރުފޮދު ހިތްޕެވިއެވެ. އެހިނދު މީސްތަކުންނަށް އެ ދުވަހު ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ހުންނެވީ ރޯދައަށް ނޫންކަން ޔަޤީންވެ ވަޑައިގަތެވެ. ޢަރަފާތް ދުވަހުގެ މަތިވެރިކަން ބަޔާންވެގެންވާ ބައެއް ޙަދީޘްފުޅުތައް ޢަރަފާތް ދުވަހުގެ މަތިވެރިކަން ބަޔާންވެގެންވާ ޙަދީޘްބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރޭގައި: ...

ރަހުމަތްތެރިޔާގެ ޝަރުތުތައް ބޮޑު ޢިލްމުވެރިއެއް ކަމުގައިވާ އިބްނު ޖުޒައްޔު އަލްޣަރްނާޠީ رحمه الله ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. " މީސްތަކުންގެ (ތެރޭގައި) ތިން ވައްތަރެއްގެ މީހުންވެއެވެ: (ފުރަތަމައީ) ރައްޓެހިންނެވެ. އަދި އެއީ (މިސްތަކުންގެ) ތެރެއިން މަދު ބައެކެވެ. (ދެވަނައީ) ދަންނަ މީހުންނެވެ. އަދި އެއީ (މިސްތަކުންގެ ތެރެއިން) ތިބާއަށް އެންމެ ގެއްލުން ބޮޑު މީހުންނެވެ. (ތިންވަނައީ) އެމީހަކު ތިބާ ނުދަންނަ، އަދި ތިބާވެސް އެމީހަކު ނުދަންނަ މީހާއެވެ. ފަހެ ތިބާ ވަނީ އޭނާގެ ކިބައިން ސަލާމަތްވެގެންނެވެ. އަދި އޭނާވެސް ވަނީ ތިބާގެ ކިބައިން ސަލާމަތްވެގެންނެވެ. ފަހެ، (އިސްވެ ދިޔަ ވައްތަރުތާކުގެ ތެރެއިން) އެކުވެރިޔާއާ ބެހޭގޮތުން (ތަފްޞީލެއް) ދަންނަވާނަމަ، އެ އެކުވެރިޔެއްގެ ޝަރުތުތައް ހަތެކެވެ. ...

ޢަރަފާތް ދުވަހު ރޯދަ ހިފުން ޢަރަފާތް ދުވަހު ރޯދަ ހިފުމަކީ ސުންނަތުން ޘާބިތުވެގެންވާ މަތިވެރި ދަރުމަ ލިބިގެންވާ އަޅުކަމެކެވެ. އިމާމް މުސްލިމް އެބޭފުޅާގެ ޞަޙީޙުގައި (1162) ނެރުއްވާފައިވާ، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވާ ޙަދީޘްފުޅެއްގެ މާނައިގައިވެއެވެ. “ޢަރަފާތު ދުވަހު ރޯދަހިފުމަކީ، އިސްވެ ދިޔަ އަހަރާއި ކުރިއަށް އޮތް އަހަރުގެ (ކުދި) ފާފަތައް ފުއްސަވައިދެއްވުމުގެ ސަބަބެއްކަމުގައި ވެގެން ދިޔުމަށް ތިމަންނަބިއްޔާ، ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން އުންމީދުކުރައްވަމެވެ.” ޢަރަފާތް ދުވަހަކީ ﷲ ތަޢާލާ އަހަރެމެންގެ މި ދީން ފުރިހަމަކުރައްވާ އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައި ރުހިވެޑިގެންވާ ދީނަކީ އިސްލާމްދީން ކަމުގައި ބަޔާންކުރެއްވި ދުވަހެވެ. އަދި އެ ދުވަހަކީ، ﷲ ތަޢާލާ އެންމެ ގިނައިން ނަރަކައިން މީސްތަކުން މުއްތި ކުރައްވާ ދުވަސްކަމުގައި ޙަދީޘްތަކުގައި ވާރިދުވެގެންވާ، މާތް މަތިވެރި ދުވަހެވެ. ﷲ ތަޢާލާގެ ދީލަތިވަންތަކަމާއި އޯގާވަންތަވެރިކަމުން، އަޅުތަކުންނަށް ހެޔޮކަމުގެ ފުރުޞަތުތަށް ވަނީ ހުޅުއްވާލައްވާފައެވެ. އެގޮތުން، ޙައްޖުގެ އަޅުކަން އަދާކުރުމުގެ ކުޅަދާނަކަން ލިބިގެން ނުވާ މީހާއަށްވެސް މި ދުވަހުގެ މަތިވެރިކަން ޙާޞިލު ކުރެވޭނޭ މަގު އެކަލާނގެ އެވަނީ ފަހިކޮށްދެއްވާފައެވެ. އެކަލާންގެ ދީލަތިވަންތަ ކަމަށް ފުރަގަސްދޭ ބައެއްކަމުގައި އަހަރެމެން ވެގެން ނުވާނެއެވެ. ...